بررسی عوامل موثر بر توسعه ورزش قهرمانی استان های ایران و ارائه الگوی پیشنهادی

توسع? متوازن، چالش بزرگ اغلب کشورهای در حال توسعه است. ضمناً ابعاد کلان توسعه و متغیرهای جغرافیایی از عواملی هستند که می توانند روند توسعه یافتگی استان ها و در نتیجه توسعه یافتگی ورزش قهرمانی را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین، هدف این مطالعه تعیین میزان اثرگذاری ابعاد و شاخص های توسع? ملی، متغیرهای اقلیمی-جغرافیایی و ابعاد مختلف توسع? ورزش قهرمانی جهت ارائه مدل توسع? ورزش قهرمانی استان های کشور بود. جامع? و نمون? آماری بر اساس تقسیمات کشوری سال 1390، شامل 30 استان بود. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و تکنیک جمع آوری داده های آن کتابخانه ای است که با استفاده از 39 شاخص توسع? ملی (شامل ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی)، 5 متغیر جغرافیایی و 48 شاخص توسع? ورزش (شامل ابعاد منابع انسانی، منابع مالی، زیرساخت ها و امکانات، موفقیت ورزشی، توان رقابتی، میزبانی رویدادهای ورزشی و آموزش)، سطح توسعه یافتگی استان های ایران و اثرگذاری آنها بر توسع? ورزش قهرمانی از سال 1385 تا 1390بررسی شده است. در این پژوهش، از روش های آماری استاندارد کردن، تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ای و رگرسیون پنل برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته های این پژوهش، نشان داد در تمام ابعاد توسع? ملی و توسع? ورزش قهرمانی میان استان های کشور نابرابری وجود دارد و به طور متوسط 33/6 درصد از استان ها بسیار توسعه یافته، 92/12 درصد توسعه یافته، 84/31 نسبتاً توسعه یافته، 41/30درصد محروم و 50/18 درصد بسیار محروم بودند. ضمناً در ابعاد توسع? ملی و ورزش قهرمانی، استان های تهران و سمنان نسبت به سایر استان ها توسعه یافتگی بیشتری داشتند و استان سیستان و بلوچستان نیز جزء استان های محروم و توسعه نیافته بود. تحلیل مدل های پیشنهادی نشان داد بیشترین ضریب اثرگذاری در مدل مربوط به ابعاد کلان توسعه به ترتیب به توسع? فرهنگی (192/0=?) و توسع? اجتماعی (155/0=?)، در مدل متغیرهای جغرافیایی به مساحت استان (160/1-=?) و متوسط سالان? بارش (067/0-=?) و در مدل ابعاد توسع? ورزش قهرمانی نیز به منابع انسانی (374/0=?) زیرساخت ها و امکانات (270/0=?) و سپس به میزبانی رویدادهای ورزشی (083/0=?) تعلق داشت. لذا با توجه به این که تغییر عوامل کلان توسع? ملی و متغیرهای جغرافیایی، خارج از کنترل مسئولان و برنامه ریزان ورزش قهرمانی کشور است، پیشنهاد می گردد بر توسع? منابع انسانی و زیرساخت ها و امکانات ورزشی به ویژه در استان های محروم، تمرکز بیشتری شود. هم چنین، سطوح توسعه یافتگی استان ها در هریک از ابعاد توسع? ورزش قهرمانی و میزان اثرگذاری هر یک از عوامل و شاخص های توسعه، می تواند برای تدوین برنامه های توسع? بلندمدت، میان مدت و تعیین اولویت تخصیص منابع مورد استفاده گیرد.